Alerji ve Gıda İntoleransı
Alerji Nedir ?
Alerji, bağışıklık sisteminin genellikle zararsız olan maddelere (alerjenlere) karşı aşırı tepki vermesi durumudur. Normalde bağışıklık sistemi vücudu virüs, bakteri gibi zararlı unsurlardan korur. Ancak alerji durumunda polen, toz, hayvan tüyü, bazı yiyecekler, ilaçlar gibi maddeler zararlı olmamalarına rağmen bağışıklık sistemi bunlara karşı savunmaya geçer.
Bu savunma, histamin gibi kimyasalların salınmasına ve buna bağlı olarak çeşitli belirtilerin ortaya çıkmasına neden olur
Burun akıntısı, hapşırma, gözlerde kaşıntı (alerjik rinit)
Ciltte döküntü, kızarıklık, kaşıntı (ürtiker ya da egzama)
Nefes darlığı, öksürük, hırıltı (alerjik astım)
Karın ağrısı, ishal, kusma (besin alerjileri)
Ciddi durumlarda anafilaksi (hayatı tehdit eden aşırı alerjik reaksiyon)
Alerjiler genetik yatkınlıkla gelişebilir ve yaşla birlikte artabilir ya da azalabilir.
Alerji Sebepleri Nelerdir ?
Alerjinin sebepleri, bağışıklık sisteminin bazı maddelere karşı aşırı duyarlılık geliştirmesiyle ilgilidir. Bu maddelere alerjen denir. Alerjiye neden olan başlıca sebepler şunlardır:
🌿 Solunum Yoluyla Alınanlar:
Polen (özellikle ilkbaharda artar)
Ev tozu akarları
Küf sporları
Hayvan tüyü, deri döküntüsü
🍽️ Gıdalar:
Süt, yumurta, fındık, ceviz, yer fıstığı
Deniz ürünleri (karides, midye vs.)
Soya, buğday, gluten
💊 İlaçlar:
Penisilin ve diğer antibiyotikler
Aspirin, ibuprofen gibi ağrı kesiciler
Anestezik ilaçlar
Genetik Yatkınlık
Alerji, aile bireylerinde varsa diğer bireylerde de görülme ihtimali yüksektir. Özellikle astım, saman nezlesi (alerjik rinit) veya egzama gibi durumlar kalıtsal olabilir.
Çevresel Etkenler
Alerjenlere sık maruz kalmak bağışıklık sistemini etkileyebilir.
Bağışıklık Sistemi
Bağışıklık sisteminin gereğinden fazla veya yanlış çalışması alerjilere zemin hazırlar.
🐝 Böcek Sokmaları:
Arı, eşek arısı gibi böceklerin zehirleri
🧴 Temasla Tetiklenenler:
Lateks (eldiven gibi ürünlerde)
Kozmetik ürünler
Temizlik kimyasalları
Nikel gibi metaller
❄️ Fiziksel Faktörler:
Soğuk, sıcak, güneş ışığı, basınç gibi dış etkenler bazı kişilerde ürtiker (kurdeşen) tetikleyebilir.
Alerjinin nedeni kişiye göre değişir. Bir alerji testi ile hangi maddelere karşı duyarlılık olduğunun tespiti mümkündür.